EUROBANK CYPRUS
QUARTERLY ECONOMIC MONITOR
Year 3, Issue 4, December 2018
Contents
- Q3-2018 GDP growth suggests the peak of the economic cycle is likely behind us
- International Organizations predict a solid economic outlook for the rest of 2018-2019
- Fiscal over-performance gives rise to spending pressures
- In banking, the ESTIA plan earns approval by DG Competition but stirs debate in the domestic political arena
- DBRS becomes the third of the four major rating agencies to award investment grade status το Cyprus
Περίληψη
Στο παρόν τεύχος περιγράφεται η δυναμική και οι προβλέψεις του
Προϋπολογισμού του 2019 της Κυπριακής Δημοκρατίας , η συνεχιζόμενη θετική
πορεία της κυπριακής οικονομίας, οι απόψεις των διεθνών οργανισμών για τις
μελλοντικές οικονομικές προοπτικές, η πρόοδος στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα
των τραπεζών και το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ, ενώ γίνεται και μια επισκόπηση των
αξιολογήσεων από τους αξιολογικούς οίκους.
Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία του τρίτου τριμήνου του 2018 δείχνουν ότι ο
ρυθμός μεγέθυνσης της κυπριακής οικονομίας εξακολουθεί να είναι θετικός για
δέκατο-πέμπτο στη σειρά τρίμηνο μετά την ύφεση της περιόδου 2011-2014 και την
τότε τραπεζική κρίση, ενώ με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του τέταρτου
τριμήνου γίνονται όλο και πιο ορατές οι ενδείξεις ότι κατά πάσα πιθανότητα έχουμε
δει τα υψηλά του οικονομικού κύκλου και, ενδεχομένως, τα προσεχή τρίμηνα να
έχουμε μια τάση σχετικής αποκλιμάκωσης του ρυθμού μεγεθυνσης. Ο δείκτης
οικονομικού κλίματος παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα και θα βρίσκεται στο
μικροσκόπιο των αναλυτών τους επόμενους μήνες. Είναι αξιοσημείωτο, επίσης, ότι ο
ρυθμός μεγέθυνσης του τρίτου τριμήνου εξακολουθεί να είναι από τους υψηλότερους
στην Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση και η εως τώρα επίδοση του ξεπέρασε τις
προηγούμενες – μάλλον συντηρητικές – εκτιμήσεις των αναλυτών και των διεθνών
οργανισμών. Επιπλέον, η Στατιστική Υπηρεσία της Κύπρου αναθεώρησε σημαντικά
προς τα πάνω το ΑΕΠ από το 2016 και εντεύθεν, γεγονός που επηρεάζει αντίστοιχα
προς τα κάτω όλα τα στατιστικά μεγέθη που εκφράζονται ως ποσοστά του ΑΕΠ, όπως
π.χ. το δημόσιο χρέος.
Στην αύξηση του ΑΕΠ συνέβαλαν η κατανάλωση και οι επενδύσεις. Η
κατανάλωση πρόσθεσε 3,1 ποσοστιαίες μονάδες και το ράλι της οφείλεται τόσο στην
αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος των πολιτών όσο και στην αύξηση της ροπής προς
κατανάλωση. Η τελευταία επηρεάζεται θετικά από το οικονομικό κλίμα, τον τουρισμό,
τη σταθεροποίηση στην αγορά ακινήτων, την περαιτέρω βελτίωση της αγοράς
εργασίας και την ελαφρώς πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Οι επενδύσεις
είναι περισσότερο ευμετάβλητες και στο τρίτο τρίμηνο πρόσθεσαν 5,1 ποσοστιαίες
μονάδες στο ΑΕΠ, γεγονός που κυρίως οφείλεται στην αγορά πλοίων αλλά και στις
κατασκευές. Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο από τις
εξαγωγές, με αποτέλεσμα οι καθαρές εξαγωγές να συμβάλλουν αρνητικά τόσο στην
αύξηση του ΑΕΠ κατά -5 ποσοστιαίες μονάδες όσο και στο ισοζύγιο τρεχουσών
συναλλαγών, το οποίο παραμένει αρνητικό και αναμένεται περίπου στο -4% του ΑΕΠ
για το 2018.
Τη θετική πορεία της οικονομίας αναφέρουν και οι πρόσφατες εκθέσεις του
Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συγχρόνως, τρεις από
τους τέσσερεις μεγάλους διεθνείς αξιολογικούς οίκους (Standard & Poor’s, Fitch, DBRS)
κατατάσσουν πλέον την Κύπρο στην επενδυτική βαθμίδα αξιολόγησης, με την εταιρεία
DBRS να είναι η τελευταία που τον Νοέμβριο αναβάθμισε την αξιολόγηση της
Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Προϋπολογισμός που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπει για το 2019
πρωτογενές πλεόνασμα 5,6% του ΑΕΠ από το 5,4% του 2018. Με δεδομένο ότι το
κόστος χρηματοδότησης της δημόσιου χρέους αναμένεται στο 2,6% του ΑΕΠ, το 2019
θα υπάρχει δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,1% του ΑΕΠ, γεγονός που μειώνει τον λόγο
χρέους προς ΑΕΠ. Ο λόγος αυτός προσωρινά αυξήθηκε το 2018 κατά 6,5% του ΑΕΠ
λόγω της κρατικής παρέμβασης στο ζήτημα της Συνεργατικής Τράπεζας. Αναμένεται
όμως να μειωθεί στο 97% του ΑΕΠ το 2019 τόσο επειδή η ονομαστική αξία του χρέους
αναμένεται να μειωθεί όσο και επειδή το ονομαστικό ΑΕΠ αυξάνεται σημαντικά το
2019, κατά περίπου 5,1%.
Τα συνολικά έσοδα αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,9% σε ετήσια βάση – κάτω
από το προβλεπόμενο ονομαστικό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, και να κυμανθούν ως
ποσοστό του ΑΕΠ στο 39,4%. Η αύξηση των εσόδων οφείλεται κυρίως στη
συνεχιζόμενη βελτίωση της οικονομίας και στην ήδη νομοθετημένη αύξηση των φόρων
στην εργασία μέσω της αύξησης των συντελεστών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης.
Στον αντίποδα, οι συνολικές δαπάνες προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά 3,3% σε
ετήσια βάση – κάτω από το ποσοστό αύξησης των εσόδων αλλά και του ονομαστικού
ΑΕΠ – και κατά συνέπεια ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθούν στο 36,3%.
Τα κύρια μέτρα διακριτικής ευχέρειας του προϋπολογισμού του 2019 είναι η
σταδιακή απόσυρση των περικοπών των αμοιβών του δημόσιου τομέα και η
καθιέρωση του σχεδίου επιχορήγησης του προγράμματος ΕΣΤΙΑ. Ο δημοσιονομικός
αντίκτυπος αυτών των μέτρων αύξησης του ελλείμματος υπολογίζεται το 2019 στο
0,2% του ΑΕΠ για τις αμοιβές στο δημόσιο τομέα και στο 0,1% του ΑΕΠ για το
πρόγραμμα Εστία. Ωστόσο οι θετικές δημοσιονομικές επιδόσεις έχουν αυξήσει τις
πιέσεις για αύξηση των δαπανών. Σε αυτή την κατεύθυνση, ένα νέο πακέτο δημόσιων
δαπανών αξίας €100 εκατομμυρίων που θα έχει μεγαλύτερη κοινωνική στόχευση και
αντίκτυπο βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας.
Η απομόχλευση της ιδιωτικής οικονομίας συνεχίζεται. Τα τελευταία στοιχεία
του Αυγούστου δείχνουν το συνολικό δανεισμό στα €41,05 δις, χαμηλότερο κατά €107
εκατ. σε σχέση με τον Ιούλιο. Συγχρόνως, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ως
ποσοστό των συνολικών δανείων βαίνουν διαρκώς μειούμενα. ‘Ηταν στο 40,4% τον
Ιούλιο του 2018 σε σχέση με 43,7% τον Δεκέμβριο του 2017, 47,2% τον Δεκέμβριο του
2016, 45,8% τον Δεκέμβριο του 2015 και 47,8% τον Δεκέμβριο του 2014. Μάλιστα
αναμένεται το ποσοστό αυτό να μειωθεί δραστικά και να πλησιάσει το 30% στο τέλος
του 2019 εξαιτίας της αφαίρεσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (περίπου €6δις)
της τέως Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας από τα στοιχεία του τραπεζικού
συστήματος και την μεταβίβασή τους στη νέα εταιρεία διαχείρισης. Στη μείωση των
μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα βοηθήσει και το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ, που εγκρίθηκε
από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παραμένει, όμως, ακόμα σχετικά αβέβαιη η
αποτελεσματικότητά του μετά από τις αλεπάλληλες παρεμβάσεις στη Βουλή, οι οποίες
τοποθετούν μελλοντικούς περιορισμούς στη χρήση του.
Download QUARTERLY ECONOMIC MONITOR EUROBANK CYPRUS – DECEMBER 2018 YEAR 3 ISSUE 4