Οι Στόχοι του Φόρου Tobin και η Εφαρμογή τους
Γκίκας Α. Χαρδούβελης
Οικονομικός Ταχυδρόμος
27 Σεπτεμβρίου 2001
Εισαγωγή
Με αφορμή το διάλογο του προηγούμενου τεύχους του Οικονομικού Ταχυδρόμου πάνω στο θέμα του φόρου Tobin, θα ήθελα να επεκταθώ λίγο περισσότερο στην ανάλυση του ζητήματος. Αυτή η ανάλυση είναι ιδιαίτερα αναγκαία, αφού ο φόρος Tobin έχει αποκτήσει σημαντική πολιτική διάσταση το τελευταίο καιρό, μετά την πρόταση του Πρωθυπουργού της Γαλλίας, κ. Ζοσπέν υπέρ της επιβολής τέτοιου φόρου.
Η πρόταση αυτή πυροδότησε μια σειρά δηλώσεων από παράγοντες της πολιτικής και οικονομικής ζωής. Για παράδειγμα, ο Eπίτροπος της ΕΕ Πασκάλ Λαμί, αρμόδιος για το Eμπόριο, υποστήριξε ότι η παγκόσμια οικονομία έχει ανάγκη από την καθιέρωση σκληρών ελεγκτικών μέτρων σχετικά με τις «περίεργες» ροές κεφαλαίων, πρόσθεσε όμως, ότι η φορολόγηση της διακίνησης των κεφαλαίων δεν θα ήταν αποτελεσματική.
Ο Έρνστ Bέλτεκε, ο διοικητής της Bundesbank χαρακτήρισε την όλη ιδέα του φόρου Tobin «πολύ δαπανηρή και
αναποτελεσματική όσον αφορά στην πάταξη των κερδοσκοπικών κινήσεων». Aντιρρήσεις εξέφρασε ακόμη και ο Γάλλος υπουργός Oικονομικών Λοράν Φαμπιούς, υποστηρίζοντας πως η υλοποίηση του φόρου Tobin είναι ανέφικτη.
Πάντως, παρά την αρνητική αρχική αντίδραση, το θέμα είναι σημαντικό, παραμένει ανοικτό και θα μας απασχολήσει στο άμεσο μέλλον, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε να το μελετήσει σε μεγαλύτερο βάθος.
Η πρόταση εφαρμογής του φόρου Tobin δεν είναι καινούργια στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Την περασμένη δεκαετία αναζωπυρώθηκε την περίοδο του 1992-93, στη διάρκεια της κρίσης του Μηχανισμού Συναλλαγματικών Ισοτιμιών και την αποσταθεροποιητική δραστηριότητα των hedge funds, που είχαν τότε δημιουργηθεί και αποκτήσει σημαντική δύναμη για πρώτη φορά.
Στη συνέχεια, όμως, με τη δρομολόγηση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, o φόρος Tobin ξεχάστηκε. Σήμερα, μετά τη δημιουργία της Ευρωζώνης, μπαίνει στην ευρωπαϊκή ατζέντα όχι ως ένα μεμονωμένο ενδο-ευρωπαϊκό θέμα, αλλά ως ένα διεθνές ζήτημα, στο οποίο η Ευρώπη καλείται να πάρει θέση.
